İbrahim Çallı, “Adada Sohbet”. |
Açıldığı
2011 yılından bu yana, İzmir’de uluslararası boyutta sergilere ev sahipliği
yapan Arkas Sanat Merkezi, bahar döneminde yepyeni bir sergiyle kapılarını
sanatseverlere açıyor. 12
Nisan 2018 – 27 Temmuz 2018 tarihleri arasında gerçekleşecek “Renk, Işık,
Titreşim: Türk İzlenimcileri” isimli sergi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan
süreçte manzara, natürmort ve portre başta olmak üzere müze ve özel
koleksiyonlardan derlenen eserlerle Türk resim sanatına damgasını vuran Türk
İzlenimcileri’ne ışık tutuyor. Ağırlıklı olarak Türkiye’nin modernleşme
sürecinde yurtdışında gördükleri eğitimlerden sonra yurda dönen ve modern
sanatın temsilcileri olarak bilinen 1914 Kuşağı sanatçılarını kapsayan sergide
120’ye yakın eser yer alıyor.
Sergi
İbrahim Çallı, Nazmi Ziya, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Feyhaman Duran,
Namık İsmail, Mehmet Ruhi Arel, Sami Yetik gibi İzlenimci anlayıştan etkilenen
farklı dönem sanatçılarından zengin bir seçki sunuyor.
Nazmi Ziya. |
1914 KUŞAĞI
SANATÇILARI VE İZLENİMCİLİK
20.
yüzyılın ilk çeyreğinde Türkiye’de resim sanatına damgasını vuran ve Türk
İzlenimcileri olarak da adlandırılan 1914 Kuşağı sanatçıları, Osmanlı
İmparatorluğu’nun parçalanma sürecinin ve aynı zamanda Batılılaşma
hareketlerinin ivme kazandığı Meşrutiyet dönemlerinin tanığı, yeni kurulan
Türkiye Cumhuriyeti’nin de karşılayıcısı olan bir kuşaktır. Kuşağa adını veren
İbrahim Çallı, Nazmi Ziya, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Feyhaman Duran,
Namık İsmail, Mehmet Ruhi Arel, Sami Yetik kendinden önceki kuşaktan farklı olarak
resim sanatına konu çeşitliliği katkısında bulunmuş ve bunun
yaygınlaştırılmasında öncü olmuşlardır.
Feyhaman Duran. |
DOĞAYI HOCALARI
KABUL ETMİŞLER
Sanayi-i
Nefise Mektebi’nde aldıkları akademik eğitimin ardından 1908-1910 yılları
arasında Paris’e giden ve 1914 yılında I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi
üzerine İstanbul’a dönen 1914 Kuşağı sanatçıları, orada son demlerini yaşamakta
olan İzlenimci anlayıştan etkilenerek İstanbul’a dönmüşlerdir. Beraberlerinde
getirdikleri İzlenimci sanat anlayışı, resim sanatının eski teknik ve anlatım
biçimlerine son vermiş; Türk resim sanatının terminolojisini değiştirmiştir.
Türk
resminde Hoca Ali Rıza’nın başlattığı açık hava resmi geleneğine yakın
buldukları İzlenimcilik’ten etkilenerek, İstanbul’un çeşitli semtlerinden,
günün, mevsimin farklı saatlerini tasvir etmiş, doğayı hoca kabul etmiş ve doğa
gözlemlerine önem vermişlerdir.
Hikmet Onat. |
ÜÇ KUŞAK
SANATÇIYI BİR ARAYA GETİREN SERGİ
“Renk, Işık,
Titreşim” sergisinin ağırlığını 1914 Kuşağı sanatçıları oluşturmakla birlikte,
sergide bu kuşağın öncesi ve sonrası sanatçılar da yer alıyor. Serginin üç
kuşak sanatçıyı bir araya getirebilmesi, tüm bu sanatçıların doğa tutkusuyla
gerçekleştirdikleri manzaralar sayesinde mümkün olabiliyor. Sergide 1914 Kuşağı
sanatçılarına öncülük eden Hoca Ali Rıza ve Halil Paşa, asker kökenli ressamlardan
Şevket Dağ, Ali Rıza Beyazıt, Mehmet Ali Laga, kuşağa adını veren İbrahim
Çallı, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Feyhaman Duran ve onları takip eden
kuşağa ait sanatçılardan Sabiha Rüştü
Bozcalı, Melek Celal Sofu, Hamit Görele, Şeref Akdik, Edip Hakkı Köseoğlu’na
ait eserler yer alıyor.
Cumhuriyet’in kuruluşu sonrasında gerçekleştirilen
devrimler de bu dönem sanatçılarının yapıtlarında işleniyor. Bu dönemde sanat,
modern kadın imgesi, Harf İnkılâbı, Kılık Kıyafet Devrimi, Tevhid-i Tedrisat
Kanunu gibi yeniliklerin görselleştirildiği bir araç haline gelir. 1914
Kuşağı sanatçıları, kendi öğrencileri olan Müstakil Ressamlar ve
Heykeltıraşlar Birliği ve d Grubu’nu oluşturacak sanatçılarla birlikte
misyon yüklenerek özellikle kadın teması üzerinden modern görünüm imgesini
işlerler ve kadını çoğunlukla görmek istedikleri yerde, kamusal alanda
betimlerler. Sergideki
İbrahim Çallı’nın “Ada’da Sohbet”, Mehmet Ruhi Arel’in “Fatih Kaymakamlığı”
resimleri modernleşmenin kadına atfettiği önemi görselleştiren ve kadını
kamusal alana taşıyan başlıca örnekler arasındadır.
Hikmet Onat. |
Türkiye’de modern resmin kurucusu olan 1914 Kuşağı
sanatçıları, portreler, nü resimleri, modern kadın imgesi, iç mekân resimleri,
natürmortlar, çok figürlü kompozisyonlar üretmiş ve doğaya öznel bir yorum
getirdikleri manzaralarıyla da önceki kuşaktan ayrılmışlardır. 1914 Kuşağı
sanatçıları, sanatta öznelliği ortaya çıkarmayı hedeflemişlerdir. Bu açıdan
bakıldığında, bu kuşak, Türkiye’de modern sanatın tam anlamıyla kurucusu ve
taşıyıcısı olan ilk kuşaktır.
Arkas Sanat Merkezi; Salı -Pazar günleri 10:00-18:00 saatleri arasında, “Uzun
Perşembe” günlerinde ise saat 20:00’e kadar ücretsiz ziyaret edilebilir.