NESRİN ESİRTGEN: “BÜTÜN BÜYÜK KOLEKSİYONLAR BÜYÜK SEVGİ VE ÖZVERİ İLE OLUŞMUŞTUR.”

Nesrin Esirtgen.

Çoğu kişinin bazı sanat eserlerini koleksiyonuna almaya cesaret edemediği bir dönemde, İnci Eviner, Canan Tolon gibi oldukça radikal sanatçıların çalışmalarını koleksiyonuna alan Nesrin Esirtgen, şimdi de bu sıra dışı eserleri sanatseverlere sunuyor. “Nesrin Esirtgen Koleksiyonu” olarak açılan yeni mekanda düzenlenen “İnci Eviner-Kırık Manifestolar” sergisi Mısır Apartmanı’nın 5. katında yer aldı. İnci Eviner, 2011 başında Paris Modern Sanatlar Müzesi’nde düzenlenen kişisel sergisinde gösterdiği Kırık Manifestolar’ı İstanbul’da Galeri Nev-Haldun Dostoğlu organizatörlüğünde, Nazlı Gürlek küratörlüğünde sergiledi.

RÖPORTAJ: ÜMMÜHAN KAZANÇ

Sn. Esirtgen öncelikle sanat eseri almaya karar verdiğiniz ilk günden koleksiyonerliğe uzanan süreci dinleyebilir miyiz? İlk satın aldığınız sanat eserini hatırlıyor musunuz?

Sanat eseri satın almaya başladığım yıllarda bu serüvenin beni koleksiyonerliğe götüreceğini kestirememiştim. Şu anda bile kendimi tam anlamıyla koleksiyoner olarak nitelendirmek istemiyorum ama emin olduğum bir şey var; ne toplarsam toplayayım nitelikli olanı, kaliteli olanı seçmeye özen gösteriyorum. İlk satın aldığım eserin hangi sanatçıya ait olduğunu çok iyi hatırlamıyorum ancak yanılmıyorsam Ali Çelebi’ye aitti.

Nesrin Esirtgen.

Sizin sanat koleksiyonunuzun şöyle bir özelliği olduğunu biliyoruz: Çoğu kişinin bazı sanat eserlerini koleksiyonuna almaya cesaret edemediği dönemde, oldukça radikal çalışmaları almışsınız. Bu vizyonunuz nasıl oluştu?

Çok yanılmıyorsunuz. Dönüp hangi eserleri ne zaman aldığıma bakınca bende aynı şeyi düşünüyorum. Yaklaşık 20 yıl önce İnci Eviner’in, Canan Tolon’un eserlerini aldığımda birçok koleksiyonerin ilgisi başka isimlerdeydi. Ben gözüme ve hislerime güveniyorum, bu sorunuzu ancak böyle cevaplayabilirim.

Sanat eseri biriktirmek ve gerçek anlamda bilinçli bir koleksiyon oluşturmak arasında önemli bir fark olduğunu biliyoruz. Bu konuda yeni koleksiyon yapmaya başlayacak kişilere tavsiyeleriniz nelerdir?

Tavsiyede bulunmak iddialı olabilir ama şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki bütün büyük koleksiyonlar büyük sevgi ve özveri ile oluşmuştur. Çok bakmak, çok gezmek, çok görmek gerek diye düşünüyorum.

Koleksiyonerlik sanata tutkuyla bağlılık gerektiriyor. Müze, sergi, müzayede ve fuar gibi etkinliklere ne kadar sıklıkla katılıyorsunuz? Dünyada ve Türkiye’de en çok sevdiğiniz ya da ziyaret ettiğiniz müze ve sanat kurumları hangileridir?

İtiraf edeyim ki vaktimin büyük çoğunluğu söz ettiğiniz kurumlarda geçmiyor ama diğer yandan gittiğim her yerde galerileri, müzeleri ziyaret etmekten, buralarda vakit geçirmekten hoşlanıyorum. Son yıllarda uluslararası fuarları ve sanat kurumlarını seyahat planlarımın içine almaya başladım.

İnci Eviner, “Broken Manifestos (Kırık Manifestolar)”, 2010, 3 video ve 6 kanallı ses enstalasyonu, 3’loop.

Aslında Türkiye’de bir ilki daha gerçekleştirdiniz. Bireysel bir koleksiyoner olarak Mısır Apartmanı’nın 5. katında İnci Eviner’in “Kırık Manifestolar” isimli video enstalasyonunu sergiliyorsunuz. Bu fikir nasıl oluştu?

İlki gerçekleştirdiğimi sanmıyorum. Biliyorum ki başka koleksiyonerler sahip oldukları eserleri çeşitli vesilelerle benden önce sergilediler. Ben aslında İnci Eviner’in çıkacak olan kitabının sponsorluğunu yapıyorum. Bu kitabın tanıtımına İnci Hanım’ın “Kırık Manifestolar” adlı eseri eşlik etsin istedik, ayrıca İstanbul Bienali nedeniyle şehrimizi ziyaret edenlerin de bu eseri görmesine fırsat tanımış olduk.

Sanırım daha sonraki dönemlerde koleksiyonunuzdan bazı eserleri Mısır Apartmanı’nda sergilemeye devam edeceksiniz. Koleksiyonunuzda hangi sanatçılara ait eserler bulunuyor? Ya da koleksiyonunuzun temaları nelerdir?

Koleksiyonuma yeni bir yön veriyorum. Şimdilik çok tematik olduğu söylenemez. Koleksiyonumu sergilemeye başladığımda birlikte izler bakarız.

İnci Eviner, “Broken Manifestos (Kırık Manifestolar)”, 2010, 3 video ve 6 kanallı ses enstalasyonu, 3’loop.

Koleksiyonunuzu oluştururken danışmanlık aldığınız oldu mu ya da seçimlerinizi kişisel olarak mı yapmayı tercih ediyorsunuz?

Bu konuda 20 yılı aşkındır tanıdığım ve yakın dostum olan Haldun Dostoğlu’na güveniyorum. Kimi zaman kişisel olarak karar verdiğim gibi, kimi zaman da kendisinden destek istiyorum.

Türkiye’de her geçen gün genç ve yetenekli sanatçıları tanıyoruz. Siz genç yetenekleri nasıl takip ediyorsunuz? Desteklediğiniz sanatçılar var mı?

Doğrusunu isterseniz gençlerin sayısı o kadar hızlı artmaktaki takip etmekte zorlanıyorum. Mekanımızın açılmasıyla birlikte genç kuşağı daha yakından ve dikkatle takip edeceğim.

NOT: Röportaj ilk olarak Artam Global Art & Design Dergisinin 14. Sayısında yayınlanmıştır.

 

İNCİ EVİNER: UFKUN ALTINDA SERGİSİ GALERİ NEV KARAKÖY’DE

İnci Eviner, “Yeraltında Beuys”, iki kanallı video, 2.40 dakika, 2017, video görüntüsü, 

Sharjah Art Foundation davetiye üretilmiştir.

Galeri Nev, 20 Eylül - 28 Ekim 2017 tarihleri aasında İstanbul Karaköy’deki yeni adresinde sezonu İnci Eviner’in kişisel sergisi Ufkun Altında ile açıyor. Sergide, Eviner’in uluslararası seyirciyle buluştuktan sonra, İstanbul’da ilk kez sergilenecek iki video çalışması yer alıyor.

İnci Eviner 2016’da İstanbul Modern’de gerçekleştirdiği retrospektif sergisinde desen, video ve performatif pratiklere kadar uzanan çok katmanlı çalışmalarına mekanı dahil ederek yapıtlarına yeni bir boyut kazandırmıştı. Galeri Nev İstanbul’da açılacak Ufkun Altında isimli kişisel sergisi de bu anlayışın uzantısı olarak, Eviner’in desenle başlayan yaratım sürecini farklı aşamalarda gözler önüne seriyor. Sanatçı sergisini tasarlarken birbiri içinden çıkan ve birbirini sürekli etkileyerek dönüştüren bir dizi sanatsal pratiği mekana yansıtmayı amaçlıyor. İzleyiciyi görsel olduğu kadar bedensel olarak da sergiyi algılamaya davet ediyor.

Sanatçının galeri mekanına eklemeler yaparak yarattığı ve ara alan olarak adlandırdığı mimari düzenleme, videolarındaki hayali mekan ve çizim deneyimi gibi yaratım sürecinin farklı aşamaları arasında kurulan yeni ilişkilerin ortaya çıkmasını sağlıyor. Aynı zamanda ara alan izleyiciye videolarda kurgulanan ufuk çizgisinin dışında öznel bir distopik alan yaratıyor. Bu yarı yalıtılmış mekan yer altında bir sığınak olarak mekanın kendisini de bir metafora dönüştürüyor. Aynı kaynaklardan ilham alan bu iki farklı videonun mekan içinde konumlanma biçimi çeşitli açılardan birlikte, bazen de tek başlarına, algılanması ya da yalnızca seslerde buluşması izleyiciyi yaratıcı bir sergi deneyimine sürüklüyor.

Videolardan ilki Eviner’in 2016 Aichi Trienali daveti ile ürettiği Olağan Şartlar adlı üç kanallı video yerleştirmesi, izleyiciyi hayatın olağan akışının güvenli sularında dolaştırırken birden sonu gelmeyen korku dolu bir sürekliliğe kilitliyor. Sanatçı güven duygusunun neredeyse her gün biraz daha bizlerden uzaklaştığını hissettirerek olup biten felaketlerin irademizin dışında, kendi başına bir varlık gibi sürüp gittiğini ve daha da kötüsü buna alışma tehlikesini ifade ediyor. Olağan Şartlar sanki insan zihnini paralize ederek şiddetin nasıl olağan hale geldiğini rüya ile gerçek, yeryüzü ile yeraltı arasına sıkışmış bir aralıktan ortaya çıktığını gözler önüne seriyor. Patlayan bombanın ardından süpürülen cam kırıklarıyla, parkta piknik yapanlar aynı zaman diliminin failleri olarak yer alıyorlar.

Sergide yer alan diğer video eser ise bu sene sanatçıya 13. Sharjah Bienali Ödülünü kazandıran videosu Yeraltında Beuys. Eviner’in 2011 yılında yaptığı aynı adlı desenden esinlenerek yarattığı video bir distopyadır. Bilinmeyen bir zaman ve mekan duygusunu günümüzdeki toplumsal ve bireysel yaşamın politik gerilim ortamına taşıyarak yeniden kurgulayan sanatçı, hayali bir toplumda, insanların baskı ve zulümle ötekinin yok edilmesi sonucu hafızalarının silinmesinden ve bunun sonucunda yaşadıkları felaketle başa çıkma biçimlerinden söz ediyor. Videoda izlediğimiz bireyler çareyi kendilerine yeni bir dünya yaratmak için ölesiye çalışmakta bulup, sanattan yola çıkarak yerin altında tüm nosyon, kavram ve dilleri yeniden icat etme çabasına girişiyorlar. Metafor ve simgelerin üzerinde çalışarak onları yeniden şekillendiriyorlar. Amaçları bir toplum yaratabilmek için gereken şartları oluşturmak. Bu yüzden dil ve nesne arasındaki kopukluğu onarmaya çalışıyorlar. Anlam dizgelerini yeniden kurgularken pek çok tuzağa düşüyorlar ve bu yüzden sanat tarihinde en fazla güvendikleri Beuys’un iyileştirici gücünden medet umuyorlar. Beuys ufuk çizgisinin altında hapsolan toplulukla ilişki kurmaya çalışıyor.

Eviner, çizimler ve video çekimlerinden oluşan çok katmanlı video yapıtında hayal gücünün sınırlarını sanatın ikonlarıyla sınar. Bu yeraltı insanlarının çabası, imge ile temsil arasındaki gerilimi ve yine imge ile dil arasındaki sıkışmayı aşmak içindir. Sanatçı bunu yaparken hayatla sanat tarihini karşı karşıya getirdiği çatışma ortamını çizerek oluşturur. Zihnimiz, baskıyla sindirildiği ve yeraltına itildiği yerden kendini onarmak ve bu dünyaya, yaşadıklarımıza bir anlam vermek için yeni bir direniş taktiği geliştirmek zorunda kalır.

Bu yeraltı insanlarının acil olarak tanımlaması gereken durumlar arasında; Adalet, kahkaha, bulut, başörtüsü, aile, kadın, davul, asker, hemşire, ölüm, büst, ayrılık, kıskançlık, duymak, camii, Atatürk Kültür Merkezi, tıkırtı, Pers vazosu, aşk, selvi ağacı...vesaire öne çıkar.

İnci Eviner’in desenden videoya, performanstan kolektif çalışmalara uzanan geniş yapıt yelpazesi temel olarak desene dayanır ve çok katmanlı parçalardan oluşur. Arzu politikalarını, uzamı, öznelliği ve öznellik olanaklarını irdeleyen Eviner bir sanatçı olarak, bize eşlik eden travmaların yeni tür bir dinleme ve tanıklık gerektirdiğinin farkındadır. Sanatçı, iktidarın kadın bedeni üzerindeki mevcut uygulamalarının izini sürer ve sürekli sahneye konulmakta olan sabit kimliğin ötesini araştırır.

Yapıtları dünyanın dört bir yanındaki kişisel sergiler ve grup sergilerinde yer almış olan Eviner İstanbul, Venedik, Tayvan, Selanik, Şangay, Busan, Aichi ve Şarca gibi pek çok bienale davet edildi. Sanatçının yapıtları The Drawing Center, Philadelphia Museum of Art, Thyssen-Bornemisza Art Contemporary, Massachusetts Museum of Contemporary Art, Musée Modern de la Ville, Paris, Palais des Beaux-Arts, Lille gibi müzelerde sergilendi. 2016 yılında İstanbul Modern’de ilk retrospektif sergisi düzenlenen Eviner, 2017 yılında 13. Sharjah Biennial Art Prize ödülüne layık görüldü.

Galeri Nev İstabul

www.galerinevistanbul.com/

Adres: Mumhane Caddesi No: 52 Kat 1-2, Karaköy - İstanbul

T: +90 (212) 252 15 25