Melek Celâl Sofu (1896-1976), Şapkalı Otoportre, 1941, tuval üzerine yağlıboya, 21 x 15,5 cm. Özel Koleksiyon.
Sabancı
Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nin Türkiye resim sanatında önemli yeri olan
sanatçılara ve eserlerine derinlemesine bir bakış açısı sunan monografik
sergileri; geç Osmanlı İmparatorluğu’nun ve erken Cumhuriyet döneminin öncü
kadın sanatçılarından Melek Celâl’e odaklanarak devam ediyor. Sabancı
Holding’in ana sponsorluğunda ve Gilan’ın katkılarıyla gerçekleştirilen
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl 26 Aralık 2023 –
28 Nisan 2024 arasında SSM’de ziyaret edilebilecek. Sergi,
1924’te Galatasaray Sergilerinde ilk nü eserleri gösteren, 1935’te ise ilk
kişisel sergisini açan kadın sanatçı olan Melek Celâl’in hayatına ve sanatına
odaklanıyor. Çok yönlü üretim yapan sanatçının tablo ve eskizleri, Anadolu
motiflerinden esinlenerek çizdiği desenleri, şehir planlama, hat sanatı ve Türk
işlemeleri ile ilgili kaleme aldığı makaleleri, eleştirileri ve kitapları ile hayatına
ışık tutan fotoğraflar, kartpostallar, hatıra yazıları ve mektupların bulunduğu
zengin bir arşivden oluşuyor.
Melek’in
fotoğrafı. Doğan Paksoy Koleksiyonu.
19.
yüzyılın sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nda doğan ve hayatlarına Türkiye
Cumhuriyeti’nde devam eden ilk modern sanatçı kuşağının öncü kadın
temsilcilerinden Melek’in hayatı ve eserlerine kapsamlı bir bakış sunan sergi,
her anlamda radikal değişikliklerden geçen bir ülkede modernleşme sürecinin nasıl
yaşandığına dair ipuçlarını içeriyor. Erken Cumhuriyet döneminin pek çok
sanatçısı gibi, İstanbul’da varlıklı bir Osmanlı ailesinin kültür birikimiyle
yetişen Melek Celâl’in hayatı, yalnızca bir dönemin unutulmuş bir ressamının
hikayesini değil, aynı zamanda geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminin
kültürel panoramasını da ortaya koyuyor. Sergide Melek Celâl’in tekniğine,
eserlerinin geçirmiş
olduğu restorasyon çalışmalarına, kullandığı malzemelerin yapısı ve dokusuna
ışık tutan Görünenin Ötesinde Melek Celâl bilimsel analiz çalışması da yer
alıyor.
Sabancı
Holding CEO’su Cenk Alper “Sakıp Sabancı Müzesi ile daha önce birlikte
gerçekleştirdiğimiz Feyhaman Duran, Selim Turan, Avni Lifij ve Abdülmecid
Efendi sergilerinin sadece sanatseverler nezdinde değil, sanat tarihinde de
önemli birer kaynak olduğuna inanıyoruz. Cumhuriyet’in tüm değerlerinin nüfus
bulduğu çok yönlü bir kadın sanatçı olan Melek Celâl’in hayatını ve sanatını
konu alan sergiyi Cumhuriyet’imizin 100. yılında gerçekleştirmekten büyük
mutluluk duyuyoruz. Böylesine güçlü bir kadın sanatçıyı yoğun bir araştırma ve
çalışmayla topluma sunan sevgili Nazan Ölçer ve SSM ekibine kalpten teşekkür
ediyoruz.” dedi.
Melek
Celâl Sofu (1896-1976), Gelincikler, kontrplak üzerine yağlıboya, 37,5 x 51 cm.
Doğan Paksoy Koleksiyonu.
Sakıp
Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer; “Bir sanatçının çalışmalarına odaklanan,
sanatçının tarzını, kültür sanat ortamına katkılarını kapsamlı bir şekilde
işlediğimiz sergilerimiz, her zaman yoğun bir ön araştırma gerektiriyor.
Sabancı Holding’in sponsorluğunda gerçekleştirdiğimiz monografik sergiler
serimizi bu yıl kıymetli bir kadın sanatçıya ayırmak istedik. Melek Celâl,
Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş döneminde köklü bir
aileden gelen çok yönlü bir figür olmasına rağmen, maalesef günümüzde unutmuş
olduğumuz bir Cumhuriyet kadını. Cumhuriyet ideallerini yansıtan Melek Celâl’i,
Cumhuriyet’in 100. yılında hatırlayarak, Türkiye’nin bu dönemini ve dönemin
hayallerini de hatırlamayı kendimize görev bildik. Melek, eğitimli ve varlıklı
bir aileye sahip olduğu için evinde iyi bir eğitim görür. İnâs Sanâyî-i Nefîse Mektebi
ve Académie Julian’ın resmi kayıtlarında ismine rastlanmasa da bu okullarda
konuk öğrenci olarak bulunmuş, sık sık seyahatler gerçekleştirdiği Paris’te
dönemin önemli sanatçılarının atölyelerine devam etmiş olması muhtemeldir.
Moda’da yaşadığı ve kendi atölyesinin de bulunduğu Villa Wohl’da dönemin pek
çok sanatçı ve aydınına ev sahipliği yapmış, İstanbul’daki kültür ve sanat
ortamında aktif bir rol oynamıştır. Melek Celâl sadece bir ressam ve heykeltraş
değil, aynı zamanda yazar ve eleştirmen. Geleneksel Türk el sanatları ve hat
sanatı hakkında yazdığı makaleler ve kitaplar, verdiği konferanslar, neredeyse sanatçı
kimliğiyle yarışır niteliktedir. Melek, bir yönüyle Batı’ya bakarken bir yönüyle
de Anadolu’ya dönen bir Cumhuriyet kadını. Tüm sanatseverleri eğitimli, dünyaya
açık, geleneksel Türk sanatlarına ve mimarisine tutkuyla bağlı, Cumhuriyet’in
yetiştirmek istediği nesile örnek olarak kabul edebileceğimiz Melek’in
hayatını ve sanatını keşfetmeye bekliyoruz.” dedi.
Melek
Celâl Sofu (1896-1976), Eski Büyük Millet Meclisi Kürsüsünde Kadın 1936, tuval
üzerine yağlıboya, 36 x 48,5 cm. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu, Env. no. 206/619.
Unutulmuş
Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisi kapsamında
hazırlanan ve akademik kaynak niteliğindeki katalogda ise Namık Sinan Turan, Gizem
Tongo, Ahu Antmen, Nazan Bekiroğlu, Mehmet Samsakçı ve Ömer Faruk Şerifoğlu,
Melek Celâl’in hayatını ve sanatını pek çok farklı açıdan değerlendirdiler. Eğitim
programlarıyla da desteklenecek sergi kapsamında 26 Ocak’ta gerçekleşecek,
sanat terapisi ve farkındalık ilkelerinden ilham alan Müzede An’da atölyesiyle
5-7 yaş aralığındaki çocuklar ve ebeyvenleri, Melek Celâl’in galeride yer alan
farklı natürmort eserlerinin renk ve kompozisyonlarını keşfedecek. Unutulmuş
Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisi, Sabancı Holding’in
ana sponsorluğunda ve Gilan’ın katkılarıyla 28 Nisan 2024’e kadar, pazartesi
hariç her gün 10.00 - 18.00 arasında SSM Galeri -2’de ziyaret edilebilecek.
Melek
Celâl’in Türk Kadınlığının Atatürk’e Minnettarlığı isimli madalyası, 1961
versiyonu. Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Koleksiyonu.
Melek
Celâl ile yapılan, “Üsküdar’ı, eski İstanbul’dan bir numune olarak
saklamalıyız!: San’atkâr Melek Celâl’in Fikirleri” başlıklı söyleşi, Tan
gazetesi, 19 Eylül 1936. Doğan Paksoy Koleksiyonu. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder