Art Column - Sanat Sütunu: Centre Pompidou

21 Şubat 2023 Salı

Lucian Freud: Efsane Bir Sanatçı

Lucian Freud’un sergide yer alan eserlerinin arasında Rus milyarder Roman Abramoviç tarafından 33.6 milyon dolara bir müzayeden satın alınan “Benefits Supervisor Sleeping” isimli tablosu da yer alıyor, (© Christie’s 2008, © Lucian Freud).

2010 yılında, Lucian Freud (8 Aralık 1922 - 20 Temmuz 2011), 88 yaşındayken Paris Centre Pompidou’da açılan sergisi için kaleme aldığım yazıyı paylaşıyorum.

Yaklaşık çeyrek asır önce, 1987 yılındaki Centre Pompidou’daki retrospektifinden bu yana -bu sergiyle ünü daha da yayılır ve dünya sanat tarihindeki yeri kesinleşir- Freud’un sergisi Fransa’da ilk kez yer alıyor. Sergide, özellikle özel koleksiyonlardan seçilen elli adet geniş boyut tablonun yanı sıra baskıları, çizimleri ve Londra’daki atölyesinin fotoğrafları yer alıyor. Atölye mantığında hazırlanan 900 metrekarelik sergi alanıyla, stüdyosunun Freud’un resimlerinin yaratım aşamasında ne kadar önemli olduğu vurgulanmaya çalışılıyor.

Lucian Freud gece atölyesinde çalışırken, 2005, fotoğraf: 56.7x76 cm.,
(© David Dawson, Londra, Hazlitt Holland-Hibbert’in izniyle).

Lucian Freud’un resimlerini farklı kılan, onun titizlikle ve kesinlikle temeli resim yaratıcılığına dayandırılmış ve neredeyse saplantılı bir şekilde portre ve nüleri ele alması olarak açıklanabilir. Freud: “resmin bir beden/et gibi çalışmasını istiyorum” diyor.

Model, atölyenin kapalı dünyasında yani sanatçının laboratuarında inceleniyor. Freud, bu mekâna ne yerleştirdiyse sadece onu resmediyor, modellerini net bir perspektif içine yani kompozisyonlarının yinelenen ve tanınan parçaları olan mobilya üzerinde veya diğer atölye elemanları arasına oturtuyor: saksı bitkisi, çökmüş bir kanepe, eski bir sandalye, demir yatak başı, lavabo ve boyaları dökülmüş duvarlar…

Atölyenin penceresinden ya da kapısından bakılarak, tepeden resmedilmiş birkaç manzara -Londra evleri ya da fabrikalar, arka bahçeler, boş arsalar, bahçeler, çöp yığınları- çalışması vardır. Freud’un içindeki doğa, kentsel bir doğadır; yavan ve sıkışık.

“Cézanne’dan Sonra”, 2000, tuval üzerine yağlıboya, 214 x 215 cm., (Canberra, National Gallery of Australia, Canberra, NGA Foundation, David Coe, Harold Mitchell AO, Bevelly Mitchell, John Schaeffer ve Kerry Stokes AO’nun yardımlarıyla koleksiyona alınmış, 2001, Fotoğraf: © National Gallery of Australia, Canberra, © Lucian Freud).

Psikanalizin kurucusu Avusturyalı doktor ve psikolog Sigmund Freud’un torunu İngiliz ressam Lucian Freud’un sergide yer alan eserlerinin arasında Rus milyarder Roman Abramoviç tarafından 33.6 milyon dolara bir müzayeden satın alınan “Benefits Supervisor Sleeping” isimli, 1995 tarihli, iş bulma kurumunda çalışan Sue Tilley adlı bir kadını eski bir kanepe üzerinde uyur halde gösteren tablosu da yer alıyor. 1922 yılında Berlin’de doğan Freud, 1933 yılında Nazilerin iktidara gelmesiyle ailesiyle birlikte Londra’ya yerleşir ve 1939 yılında İngiliz vatandaşlığına geçer. Londra Central School of Art, Dedham Cedric Morris’ East Anglian School of Painting and Drawing ve Goldsmiths College’da ders alır. II. Dünya Savaşı’nda, 1941 yılında Atlantik Savaşı’nda deniz subayı olarak görev alır, 1942 yılında bu görevinden alınır. 1943 yılında Sri Lankalı bir editör tarafından bir şiir kitabının resimlendirilmesi için işe alınır. 1944 yılında ilk kişisel sergisini Alex Reid&Lefevre Gallery’de açar.

Lucian Freud, “İki Çocuk ile Yansıma (Otoportre)”, 1965, tuval üzerine yağlıboya, 91x91 cm., (Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza, Fotoğraf © José Loren, Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid, © Lucian Freud).

Dünyanın yaşayan en önemli sanatçıları arasında gösterilen, profesyonel modellerle çalışmayan Freud’un farklı tuval şekliyle ünlenen tablosu “Cézanne’dan Sonra”, National Gallery of Avustralya Ulusal Galerisi tarafından 7.4 milyon dolara satın alındı. Sanatçının otoportresi ise geçtiğimiz günlerde bir müzayedede 4.4 milyon dolara alıcı buldu. Portre ve nülerinin yanı sıra evlikleri ve aşklarıyla da çok konuşulan Freud’un biraz abartılı da olsa evlilik dışı 40 çocuğu olduğu söylentisi dilden dile dolaşıyor.