Art Column - Sanat Sütunu: Diego Rivera and Frida Kahlo Müzesi

Frida Kahlo’nun maymun ile oto-portresi, 1945, (© Collection Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México). Frida Kahlo Autorretrato con changuito (Self-Portrait with Small Monkey), 1945, © Collection Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México.

Frida Kahlo olarak anılan Meksikalı ünlü ressam Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderon, (6 Temmuz 1907-13 Temmuz 1954)’un çalışmaları 18 Nisan 2010’a kadar Belçika-Brüksel Bozar Güzel Sanatlar Merkezinde yer alıyor. Frida Kahlo, hassas sağlığı, Meksika Komünist Partisi ile ilişkileri ve Ressam Diego Rivera ile çalkantılı evliliğinin yanı sıra sembolizm ve hür irade ile yoğrulmuş iç gözlemsel oto portreleri ile tanınıyor.

Metin: Ümmühan Kazanç

Frida Kahlo Coyoacán’daki evinin bahçesinde, 1952, (Fotoğraf: Berenice Kolko,© Banco de México, Diego Rivera and Frida Kahlo Müzesi). Frida Kahlo in her garden at Coyoacán, 1952, Photograph: Berenice Kolko, © Banco de México. Fideicomiso Museos Diego Rivera y Frida Kahlo.

Sergide Kahlo’nun tüm dönemlerine ait eserlerin yanı sıra yaşamı ve 20. yüzyılın başlarında Meksiko’daki canlı ve güçlü kültürel atmosfere de bir bakış sunuluyor. Bu sergi ile Meksiko Şehri Dolores Olmeda Müzesi ve özel koleksiyonlardan bir araya getirilen resimler, suluboyalar, çizimler, fotoğraflar ve kişisel mektuplar da görülebilir. 2007 yılında Kahlo ve Rivera çiftinin müze-evi Casa Azul’un yeniden açılmasıyla ortaya çıkan 28 bin yeni belge, 300 kıyafet, 5.800 fotoğraf, çizim ve oyma baskılardan bir kısmı da ilk kez burada sergileniyor.

Frida Kahlo, “Kırık Kolon”, 1944, masonit üzerine yağlıboya, 39.8x30.5 cm., (© Collection Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México). Frida Kahlo, La columna rota (The Broken Column), 1944, Oil on masonite, 39.8 x 30.5 cm., © Collection Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México.

Frida Kahlo, 1907’de Meksiko şehrinin güneyindeki Coyoacan’da, Macar Yahudisi fotoğrafçı Wilhelm Kahlo ve Kızılderili asıllı Matilde Calderon Gonzales’in dört kızından üçüncüsü olarak dünyaya geldi. 6 Temmuz 1907 günü doğmuş olmasına rağmen, kendisi doğum tarihini, Meksika devriminin gerçekleştiği 7 Temmuz 1910 günü olarak ilan eder, yaşamının modern Meksika’nın doğuşuyla başlamış olmasını ister. Altı yaşındayken geçirdiği çocuk felcinin sonucu olarak bir bacağı özürlü kalmış, kendisine “Tahta Bacak Frida” denmişti.

Frida Kahlo, “Otobüs”, 1929, (© Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México). Frida Kahlo, El camión (The Bus), 1929, © Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México.

Frida Kahlo, evde kız kardeşlerinin yanında bir erkek çocuğu gibi büyümüştü. Belki de geçirdiği çocuk felci hastalığının bıraktığı etkiler nedeniyle Frida, tıp eğitimi almaya karar verdi. Meksiko şehrinde Ulusal Hazırlık Okulunun Tıp Eğitimi bölümüne yazıldı. Daha önce sadece erkek öğrencilerin kabul edildiği Meksika’da prestijli bir adı olan okulun hazırlık sınıfına ilk kabul edilen kız öğrencilerden biri olmuştu. Fakat kaza nedeniyle Frida’yı gelecekte iyi bir doktor yapacak gibi görünen okul eğitimi üçüncü yılında bitecekti. Bu süre içinde Frida Kahlo’nun insan anatomisini öğrenme şansı oldu. Bu yıllarda Frida, sadece tıp eğitimi değil az da olsa resim eğitimi de alır ve bu iki konudaki bilgisi Frida’yı meslek sahibi yapmasa da hayatı boyunca işine yarar. Okulda, sanat, edebiyat, felsefe gibi alanlara da yöneldi. 19 yaşında geçirdiği bir trafik kazası ise bütün hayatını değiştirdi.

Frida Kahlo, “Ebem ve Ben”, 1937, (© Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México). Frida Kahlo, Mi nana y yo (My nurse and I), 1937, © Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México.

17 Eylül 1925’te okuldan eve dönerken bindiği otobüsün tramvayla çarpışması sonucu çok kişinin öldüğü kazada, trenin demir çubuklarından birisi Frida’nın sol kalçasından girip leğen kemiğinden çıkar. Kazadan sonra tüm hayatını korseler, hastaneler ve doktorlar arasında geçiren sanatçı; omurgası ve sağ bacağında dinmeyen bir acıyla yaşadı, 32 kez ameliyat edildi. Frida Kahlo, kaza sonrasında yıllarca süren yatak istirahatı sırasında ailesinin armağan ettiği boya takımıyla resim yapmaya başladı. Yatakta sıkılmasın diye tam üstüne bir ayna yerleştirilmişti. Kendini sürekli bu aynadan görüyordu ve ünlü portrelerini yapmaya bu sıralarda başladı.

Frida Kahlo, “Birkaç Küçük Kesik”, 1935, (© Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México). Frida Kahlo, Unos cuantos piquetitos (A Few Small Nips), 1935, © Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México.

1927 yılı sonunda yürümeye başlayan Kahlo, bu dönemde sanat ve politika çevreleri ile yakınlaşmaya başladı. Kübalı önder Julio Antonio Mella ve fotoğraf sanatçısı Tina Modotti ile tanışıp yakın arkadaş oldu. Birlikte, dönemin sanatçılarının davetlerine, sosyalistlerin tartışmalarına katılmaya başladılar. Kahlo, 1929’da Meksika Komünist Partisi’ne üye oldu.

Resim çizmeye devam eden Kahlo aynı dönemde bir gün, Meksikalı Michelangelo olarak anılan ünlü ressam Diego Rivera’yı görmeye gitti. İki sanatçı, 21 Ağustos 1929’da evlendiler. Kahlo, 1930’da eşiyle beraber Amerika’ya gitti ve 1933’te Rivera aldığı duvar resmi siparişlerini bitirinceye kadar orada yaşadılar.

Frida Kahlo , “Retrato de Luther Burbank (Portrait of Luther Burbank)”, 1932 © Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México. Frida Kahlo, Retrato de Luther Burbank (Portrait of Luther Burbank), 1932, © Colección Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, México.

Frida ile Rivera’nın fırtınalı bir evlilik hayatı oldu. Sağlık sorunları nedeniyle bir çocuğunu aldıran ve artarda iki düşük yapan Frida, eşinin sadakatsizlikleri nedeniyle 1939 yılında ayrıldı ama bir yıl sonra yeniden evlendiler ve Frida’nın çocukluğunu geçirdiği dışı kobalt mavisi ile boyalı olduğu için “Mavi Ev” olarak bilinen eve yerleştiler.

Sık sık sağlığı bozulan Frida, dayanılmaz acılarla başa çıkmak için bütün gücüyle resim yapmış, yalnız ülkesinde değil, Amerika ve Fransa’da sergiler açtı. 1938’de New York’ta açtığı sergi ona büyük ün getirdi, 1939’daki Paris sergisi ile övgüler topladı. 1943’de “La Esmeralda” adlı yeni bir sanat okulunda öğretim üyeliğine başlayan Frida, sağlık durumunun kötüleşmesine rağmen ders vermeyi sürdürdü; 1950’de omurgasındaki sorunlar nedeniyle hastaneye kaldırıldı ve dokuz ay hastanede kaldı. 1953 yılı Nisan ayında Meksiko’da bir kişisel sergi açtı; Temmuz ayında sağ bacağı kesildi. Frida Kahlo, 13 Temmuz 1954’te, akciğer embolisi teşhisiyle son nefesini verdiğinde; arkasında bıraktığı son tablosu; Yaşasın Yaşam isimli bir natürmorttu.

Frida Kahlo babasının portresini yapıyor, 1951, Fotoğraf: Gisèle Freund, © Banco de México, Diego Rivera and Frida Kahlo Müzesi). Frida Kahlo painting the portrait of her father, 1951, Photograph: Gisèle Freund © Banco de México. Fideicomiso Museos Diego Rivera y Frida Kahlo.

Frida Kahlo’nun 143 resim yapmıştır. Resimlerinin 55 tanesi oto-portrelerden oluşur. Yaşamının büyük bir bölümünü yatakta başının üstünde duran, “gündüzlerinin ve gecelerinin cellâdı” olarak tanımladığı bir aynaya bakarak geçirdiği için sürekli oto-portre çizmiştir. “Oto-portrelerimi çiziyorum çünkü en iyi tanıdığım kişi benim” diyerek bu çalışmaları ile ilgili görüşlerini dile getirir. Resimlerindeki ustalık, Pablo Picasso’ya bile “Biz onun gibi insan yüzleri çizmeyi bilmiyoruz” dedirtmiştir. Frida’nın resimleri sürrealist olarak değerlendirilse de o surrealizmi reddetti. Resimleri aslında acı ve kesin gerçekliği yansıtıyordu. Frida’nın resimlerinde Meksika kültürü ve devrimci ulusal kimlik tuvale aktarılmıştı. Frida Kahlo yaşarken ünlü olmuş, resimlerinin çoğunu satmış nadir ressamlardan biriydi.

Not: Yazı ilk olarak Artam Global Art & Design Dergisinin 118. sayısında yayınlanmıştır.

Kaynakça:

www.fridakahlo.com

http://www.fridakahlofans.com