 |
| Maxxi Roma’nın dış görünümü, (© Zaha Hadid
Mimarlık, Maxxi Ulusal 21. Yüzyıl Sanatları Müzesi). |
İtalyan Kültürel Miras ve Etkinlik Bakanlığı tarafından kurulan ve İtalya’nın ilk kamusal, ulusal çağdaş yaratıcılığına adanmış, 150 milyon euro bütçeli, Maxxi Ulusal 21. Yüzyıl Sanatları Müzesi dünyaca ünlü mimar Zaha Hadid’in imzasını taşıyor.
 |
| Zaha Hadid, 2004 yılında dünyanın en saygın mimari
ödüllerinden Pritzker Prize’a layık görülen ilk kadın mimar oldu, (Fotoğraf: © Steve Double). |
1999 yılında açılan mimari proje için açılan uluslararası yarışmayı kazanan Zaha Hadid’in imzasını taşıyan Maxxi Roma müzesinin yapımı 2003 yılından buyana devam ediyordu. Bu modern ötesi yapının inşası nihayet bitti ve geçtiğimiz günlerde açılışı gerçekleşti. Sahsa Waltz’ın muhteşem kareografik enstalasyonları ile açılan müze şimdiden büyük ilgi görüyor.
Müzenin açılışına özel, Sonbahar 2010’da beş önemli sergi
açılıyor. Pippo Ciorra, Alessandro D’Onofrio, Bartolomeo Pietromarchi, Gabi
Scardi’den oluşan grubun ve Maxxi küratörlerinin organize ettiği “Spazio!”
sergisi ile Maxxi Sanat ve Maxxi Mimari koleksiyonlarına eşsiz bir bakış
sunuluyor. Achille Bonito Oliva’nın düzenlediği “
Maxxi, Roma
şehri ile bütünleşmiş, (© Zaha Hadid Mimarlık, Maxxi Ulusal 21. Yüzyıl
Sanatları Müzesi).
Maxxi Sanat ve Maxxi
Mimari
Kültür kampüsü olarak anılan müze, iki önemli enstitüye ev sahipliği yapıyor. Maxxi Sanat (Anna Mattirolo yönetiyor) ve Maxxi Mimari (Margherita Guccione yönetiyor) sabit koleksiyonlar, koruma, çalışma ve en son sanat akımlarının yaygınlaştırılması programıyla sanatın ve mimarinin desteklenmesine odaklanıyor. Maxxi Sanat koleksiyonunda Boetti, Clemente, Kapoor, Kentridge, Merz, Penone, Pintaldi, Richter, Warhol gibi önemli sanatçılara ait 300 eser bulunuyor. Maxxi Mimari’de ise Carlo Scarpa, Aldo Rossi, Pierluigi Nevri ve diğer mimarların kişisel arşivlerinin yanı sıra Toyo Ito, Italo Rota ve Giancarlo De Carlo gibi çağdaş mimarların projeleri ve “Atlante Italiano” ve “Cantiere d’autore”nin fotoğraf koleksiyonları bulunuyor.
 |
| Maxxi Roma’da köprüler, merdivenler, binayı ve
galerileri birleştiriyor, (© Zaha Hadid Mimarlık, Maxxi Ulusal 21. Yüzyıl Sanatları Müzesi, Fotoğraf: Iwan Baan). |
Sanat ve kültür kampüsü olarak tasarlanan, çok amaçlı, birden çok bilim dalına seslenen Maxxi, aynı zamanda tüm Roma şehrine açılan yeni bir kentsel alan. 29.000 metrekarelik alanda iki müzenin yanı sıra, konser salonu, kütüphane ve medya kütüphanesi, kitap satış bölümü, kafeterya, süreli sergi alanları, çeşitli ticari ve canlı etkinlikler için açık alanlar, çalışma bölümleri bulunuyor.
Zaha Hadid Mimarlık’ın projesi, şehrin kendi dokusu ile
birleştirildiğinde, “kentsel kampus” fikrini sunan bir mimari çözüm ortaya
çıkmış. Gerçekten, Maxxi, bir kapalı bina görüntüsü ortaya koyuyor ancak geniş
hacimsel uzantılar, iç mekânları binanın dışındaki dış boşluklara, bunları da
tüm komşu alanlara taşıyor. Dışta yer alan yürüyüş yolu, binanın mimari
yapısını takip ederken, tüm çıkma hacimlerin altından da kayıyor ve yaklaşık
bir asır önce müzenin yanında inşa edilmiş askeri yapılarla, kentsel bütünlüğünü
korumaya devam ediyor.
Cam (çatı), çelik (merdiven ve kolonlar), beton
(duvarlar)’un birleşimi sergi alanlarına doğal bir görünüm kazandırırken,
hareketli paneller ile bu alanların esnekliği sağlanıyor. Akıcı ve kavisli
mimari biçimler, farklı kademelerin değişik uygulamalarla birbirinin içine
geçmesi, ışığın farklı kullanımına olanak sağlarken, oldukça karışık mekânsal
ve işlevsel bir tecrübenin, sizi her an şaşırtan detayların izlenmesine de imkân
veriyor.
Anish Kapoor, “Dul”, 2004, enstalasyon, 4610x14630x4610 cm., (© Fondazione Maxxi - Museo nazionale delle arti del 21. secolo-Roma, Ministero per i Beni e le Attività Culturali, Galleria Massimo Minini Brescia’nın izniyle, Fotoğraf: Attilio Maranzano).
Zaha Hadid Maxxi Roma’yı anlatıyor:
“Roma’daki müze ile ilgili en ilginç nokta, burası artık bir nesne değil, daha çok bir saha, bunun anlamı da birçok program müzeye dâhil edilebilir. O artık bir müze değil, bir merkez. Biz burada, iç ve dış mekânların yoğun yapısını dokuyoruz. Bina, kalıcı, geçici, ticari galerilerin şaşırtıcı bir karışımı, geniş kentsel bir alanı çizgisel gösteri yüzeyleri ile suluyoruz. Bu bir kütüphane de olabilirdi; yan yana durmayan birçok bina var, fakat bu yapılar birbirinin içine geçiyor, birbirine ekleniyor. Bunun anlamı, organizasyonsal diyagram sayesinde, farklı programları diğer galeri alanları içine karıştırabilirsiniz. Mimari ve sanat arasında bağlantı kurabilirsiniz; köprüler onları birleştirebilir ve bir sergi haline dönüştürebilir. Bu sayede tüm alana yayılan sergileme gibi ilginç olanaklar yaratabilirsiniz. Maxxi Roma’da tüm alana yayılmış sergiler düzenleme imkânınız var, fakat bunlar aynı zamanda sıkıştırılmış olabilir, böylece çeşitlilik yaratabilirsiniz.”
Projenin arkasındaki ana fikir görsel sanatların sunulması
için tarafsız bir yapı yaratmak. Alan sergileme mekânları ile yarılmış;
duvarlar onun boşluklarından geçiyor, onların kesişmesi dış ve iç mekânı
belirliyor. Bu sistem binanın üç katında da kendini gösteriyor. En gelişmiş, en
zengin olan ikinci katta köprüler, binayı ve galerileri birleştiriyor. Ziyaretçiler
izole bir binanın kompakt hacmi ile karşılaşmak yerine, yoğunluğun, devam eden
boşlukların içine dalmaya davet ediliyor. Bu iç mimari yapısı sayesinde tüm
bina boyunca ziyaretçiler farklı manzaralar, açılımlar görebiliyor.
Müze iletişim bilgileri: via Guido Reni 4a, Rome www.maxxi.beniculturali.it
Akıcı ve kavisli mimari biçimler, Maxxi Roma’nın
her köşesinde hissediliyor,
(© Zaha Hadid Mimarlık, Maxxi Ulusal 21. Yüzyıl
Sanatları Müzesi, Fotoğraf: Iwan Baan).
Rakamlarla Maxxi Rome
Proje bütçesi: 150 milyon euro
Öngörülen ziyaretçi sayısı: yılda 200 bin-400 bin kişi
Toplam alan:
Dış alan:
İç alan:
Sergileme alanı:
Maxxi Sanat:
Maxxi Mimari:
Toplam hacim:
Maksimum yükseklik:
Yapısal çelik:
Çelik çatı kirişleri:
Cam çatı:
Çalışan işçi sayısı: 1.500 günde her gün 100 kişi
Toplam çalışma saati: 1.250.000
Sahsa Waltz’ın muhteşem kareografik enstalasyonları
ile açılan Maxxi Roma, şimdiden büyük ilgi görüyor,
(© Zaha Hadid Mimarlık,
Maxxi Ulusal 21. Yüzyıl Sanatları Müzesi, Fotoğraf: Iwan Baan).
Zaha Hadid Mimarlık
İmzalı Diğer Projeler
1950 Bağdat doğumlu, Irak asıllı İngiliz vatandaşı olan Zaha
Hadid, Londra’da ünlü Architectural Association’da eğitim gördükten sonra, bir
süre Office of Metropolitan Architecture adı altında Rem Koolhaas ile ortak
çalıştı. Harvard ve Yale’de çeşitli programlara katılan Hadid, 2004 yılında
dünyanın en saygın mimari ödüllerinden Pritzker Prize’a layık görülen ilk kadın
mimar oldu.
Zaha Hadid, bilinen ve alışılagelmiş mimari, kentsel
planlama ve tasarımın sınırlarını zorlaması ve dünya eğitimine yaptığı
katkılarla uluslararası alanda tanınıyor. Zaha Hadid için mimari ve çevre büyük
önem taşıyor, ikisi birleştiğinde umulmadık sonuçlar ve dinamik biçimler ortaya
çıkıyor. Almanya Wolfsburg’daki Phaeno Bilim Merkezi’nde, Zaha Hadid’in
alanların karmaşık biçiminde dinamizm ve akıcılık ile karakterize edilmiş olanı
arama için verilen uğraşlar açıkça görülmektedir. Amerika Cincinnati’deki
Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi; Almanya, Leipzig’deki BMW Merkez Binası,
gelecek fikrini, keşfedilmemiş mekânsal kavramlar ve hayali biçimlerle
dönüştürmesi ile tanınıyor.
Zaha Hadid’in şu anda üzerinde çalıştığı çok önemli projeler bulunuyor: 2012 Londra Olimpiyatları Su Sporları Merkezi; Dubai Signature Kuleleri, Abu Dhabi’de Performans Sanatları Merkezi; Çin, Guangzhou’da Opera Tiaytrosu; Amerika ve Rusya’da çeşitli şahsi gayrimenkuller; İstanbul, İspanya ve Orta Doğu’da nazım planları.
Kültürel binalar:
Rosenthal Çağdaş Sanat Merkezi, Amerika, Cinninnati
Phaeno Bilim Merkezi, Almanya, Wolfsburg
LFone/Landesgatenschau, Weil Am, Rhein, Almanya
Çağdaş Sanatlar Merkezi, Roma, İtalya
Ordrupgaard Müze Genişletme Çalışması, Kopenhag, Danimarka
Maggie Centre, Victoria Hastanesi, Fife, İskoçya
Guggenheim Müzesi, Tainhung, Tayvan
Departement de l’Herault Culture Sport Building,
Montpellier, Fransa
Price Tower Sanat Merkezi, Amerika
Plaza des les Arts Cinema Complex, Barselona, İspanya
Marseille Müzesi, Marseille, Fransa
Mind Zone, Millennium Dome, Londra, İngiltere
Desire Opera, Graz, Avusturya
Glasgow Transport Müzesi, İngiltere
Groninger Forum
Çağdaş Sanat Müzesi, Cagliari, İtalya
Neues Stadt-Casino, Basel, İsviçre
Kral II. Abdullah
Kültür ve Sanat Evi
Zaha Hadid Mimarlık imzasını taşıyan bir başka yapı olan Kral II. Abdullah Kültür ve Sanat Evi’nde Petra anıtından ilham alınmış. Performans sanatları merkezi olarak hizmet verecek binada, Büyük Konser Tiyatrosu, Küçük Tiyatro bulunuyor. Binanın dış yapılanması ise bir amfi tiyatroyu hatırlatıyor.
 |
| Kral II. Abdullah Kültür ve Sanat Evi. |
 |
| Kral II. Abdullah Kültür ve Sanat Evi, Lobi. |
