Halil Akdeniz: Otobiyografik Yaşamı ve Sanatı – Kavramlar ve Sınırlar Ötesi Kitabı Çıktı

İdare Lambasının Işığındaki Yörük Çadırından, Kültür Müşavirliğine…

Halil Akdeniz: Otobiyografik Yaşamı ve Sanatı, Kavramlar ve Sınırlar Ötesi kitabında, imkânsızı başaran genç Cumhuriyet neslinin önemli isimlerinden sanatçı-akademisyen Halil Akdeniz’in, T.C. Dışişleri Bakanlığı yurt dışı Büyükelçilik Kültür Müşavirliği görevlerine kadar uzanan dolu dolu sanat serüvenine tanıklık ediyoruz. O’nun hikâyesi, -pek çok genç Cumhuriyet mühendisi, öğretmeni, akademisyeni ve doktorunun öyküsünde olduğu gibi- hayata sıfırdan başlayan ve bıkmadan, usanmadan yoluna devam ederek, süreç içerisinde uluslararası başarı ve projelere imza atan bir kişinin otobiyografisidir. Günümüzde bu nesil, Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet’e, onun ilke ve inkılaplarına inanan, Köy Enstitüleri ve devamı olan öğretmen okulları geleneğinden gelen, eğitim ve bilim neferleridir. Bu bağlamda Halil Akdeniz, kitabını da “Köyümün ve Cumhuriyetin tüm yoksun, dar gelirli gençlerine…” ithaf ediyorum demektedir.

Yazarlığını Prof. Dr. Halil Akdeniz, Kitap Tasarımını Murat Öneş, Editörlüğünü Ümmühan Kazanç’ın gerçekleştirdiği 256 sayfalık kitap, Boyut Yayın Grubu tarafından yayınlandı.

Halil Akdeniz: Otobiyografik Yaşamı ve Sanatı - Kavramlar ve Sınırlar Ötesi kitabı, yedi bölüm olarak hazırlandı. Bu çalışma, Akdeniz’in sanat yaşamı; Sanatçı - Sanat Yaklaşımı - Eserleri - Eleştiri ve Değerlendirme ve kısmen de üniversite(ler)deki sanat eğitimi yaklaşımı bütünlüğünde ele alan otobiyografik bir kitap olarak kurgulandı.

Doğduğu Coğrafya ve Yaşam Öyküsünde Sanatının İlk Gizemli Aşamaları isimli Birinci Bölümde; Halil Akdeniz, Antalya’nın Finike-Kumluca yöresindeki çocukluk anılarını ilk kez sanat izleyicileriyle paylaşıyor. “Coğrafya Kaderdir” derler sözünü doğrularcasına bu bölgenin zengin Likya, Yunan ve Roma dönemi medeniyeti kalıntılarının bugünkü sanat yaklaşımını nasıl şekillendirdiğini gözler önüne seriyor. Birinci bölümde Akdeniz, ayrıca Köy Enstitüsü eğitim kurumlarının kapatılmasını çeşitli tezler ve araştırma yazıları bağlamında ele alarak, Türkiye’nin eğitim sistemindeki önemli bir dönemine üstten bir bakış sunuyor.

Simgeler ve Kavramsal Dünyası isimli İkinci Bölümde; Halil Akdeniz’in sanat yaşamı süresince oluşan kavramlar ve ortaya çıkan eserler tartışılıyor. Bu bölümde ayrıca sanat yazarları ve sanat eleştirmenleri perspektifinden Akdeniz’in eserlerine ve eserlerinde kullandığı imgelere bir bakış sunuluyor. Bu bölümde yer alan çok önemli sergi katalogları metinleri, Halil Akdeniz’in sanat geçmişini olduğu kadar Türk Çağdaş Sanatının da bir özetini sunuyor aslında. Bugün geriye doğru dönüp baktığımızda; Halil Akdeniz, Çağdaş Türk Sanatının gelişim çizgisi ve açılımlarında, yenilikçi ve araştırmacı tavrı ile Türk sanatının kilometre taşı olan bu sergilerin hemen hepsinde yer almış bir sanatçı. Bazılarının da organizasyonlarında görev almış bulunuyor.

Yurt içi ve Yurt dışında Yayınlanmış Araştırma Yazıları, Kitap/Katalog Metinleri, Makale, Bildiri ve Söyleşilerden Seçmeler isimli Üçüncü Bölümde; sanatsal çalışmalarının yanı sıra yayınlanmış araştırma yazıları, kitap, makale, bildiri ve söyleşilerinden seçmeler yer alıyor. Dördüncü Bölümde ise, Halil Akdeniz’in önemli kamusal ve özel kurumların koleksiyonlarında bulunan ve özel projelerde yer alan eserleri kronolojik olarak verilmektedir. Beşinci Bölümde; Üniversite(ler)de Sanat Eğitimi Yaklaşımı ve Eğitim Modelleri Üzerine Tartışma başlığı altında Halil Akdeniz’in sanatçı kimliğinin yanı sıra sanat eğitimcisi ve akademisyeni kimliğinin önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. Bu bağlamda kaleme aldığı makaleler ile “Geleceğin bilim ve sanatı nasıl olacak? Hangi kriter ve değerlere evrilecek?” sorularının yanıtlarını ararken, yaklaşım modellerini de sunuyor. Yapay zeka ve robot teknolojisi çağı, sayborglar ve robotlar, endüstri 4. ve 5., üçüncü kültür dönemi ve steam gibi birçoğumuzun yabancı olduğu kavramları bilim ve sanat eğitimi bağlamında çok yenilikçi bir yaklaşım ile tartışmaya açıyor. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü (bugünkü Gazi Üniversitesi), Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalışan ve çalıştığı bu üniversitelerde; bölüm kurma ve yeni programlar açma gibi akademik çalışmalarının yanı sıra bölüm başkanlıklarından fakülte kurulu üyelikleri, üniversite senatosu ve üniversite yönetim kurulu üyeliklerine kadar çeşitli kademelerde görev alan Akdeniz’in kitabın Beşinci Bölümü’nde yer verdiği makalelerinin, geleceğin sanat eğitimiyle ilgili yenilikçi ve reformist görüşlerinin ciddiyetle okunması büyük önem taşıyor.

Dışişleri Bakanlığında Diplomat Olarak Görev Yaptığı T.C. Büyükelçiliği Bonn-Berlin Kültür Müşavirliği Dönemi ve Sonrası başlığı altında Akdeniz’in Kültür Müşavirliği süreci Altıncı Bölümde ele alınıyor. 1995-2001 yılları arasında yurt dışında Dışişleri Bakanlığı’nda diplomat olarak T.C. Bonn ve Berlin Büyükelçiliği Kültür Müşavirliği ve Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevlerinde bulunan Akdeniz, yine bu dönemde çok önemli sanatsal etkinliklere imza atmıştır. Almanya Münster Sanat Akademisi / University of Fine Arts Münster ‘Şeref/Onur’ üyesi olan Halil Akdeniz, sanat ile ilgili üretimlerine günümüzde de hız kesmeden devam ediyor. Kitabın Yedinci Bölümünde Gerçekleşmeyen Proje Tasarıları başlığı altında Akdeniz’in sıra dışı bir düşünce ürünü olan geniş çaplı sanat projeleri ve ekleri yer alıyor. Kapadokya Yeraltı Müzesi Proje Önerisi, Almanya’da Türk-Alman Üniversitesi Kurma Girişimi Projesi, Antalya Doğu - Batı Sanatları Müzeler Kompleksi Önerisi, Halil Akdeniz’in tüm ömrünü sanata ve sanat ile ilgili projelere vakfettiğinin açık bir göstergesidir.

Ressam-sanatçı, sanat akademisyeni, Kültür Müşaviri gibi birçok önemli titri aynı anda taşımayı başaran şahsiyetlerden biri olan Halil Akdeniz, ülkemizin ender yetiştirdiği çok yönlü kültür insanlarından biri. Bu kitapta onun sanat tarihine mal olmuş sanatsal çalışmalarının yanı sıra çok yönlü kültür insanı kimliğini de bir kez daha detaylarıyla izleme olanağı bulacaksınız.