Georg Baselitz,
(Fotoğraf: Martin Mueller). |
Yazı: Ümmühan Kazanç
Georg Baselitz, 1963 yılında Berlin’de mastürbasyon yapan cüce figürünü sergilediği zaman savcı tarafından tutuklanır ve ceza alır. Annesi, başını belaya sokan bu korkunç resimler yerine niçin güzel çiçek resimleri yapmadığını sorar. Fakat Baselitz kötü resim yapmanın iyi resim yapmaktan daha çok keyif verdiğini belirtiyor ve ekliyor: “Harika müzelerde sergilenen fazlasıyla güzel resim var. İlkokula başladığınız zaman biri yaptığınız karalamalara bakar ve ‘güzel’ ya da ‘çirkin’ der. Kurallar çok katı. Profesyonel bir sanatçı olarak çalışmaya başladığınız zaman sizin söylediğiniz şarkının tınısın farklı olması gerektiğini çok çabuk anlarsınız. Alışagelmiş kurallara şiddetle tepki verirsiniz ve bu şekilde davranırsınız”. Baselitz, hatta tabloları için şu iddialı cümleleri de söylemekten kaçınmıyor: “Ben resimlerimin nahoş olmasını istiyorum. Benim yaptığım şey çirkin olmalı, benim için önemli olan resimlerimin saldırgan, iğrenç olması. Onlar güzellikleri ile değil çirkinlikleri, aptallıkları ile dikkat çekmeli ve bu planım işe yaradı, çoğu kişi ‘bunlar sanat eseri değil’ dedi ve satın almadı. Ama şimdi ne yazık ki durum değişti. Çoğu kişi Damien Hirst’ün işlerini korkunç buluyor ama yine de satın alıyor.” Baselitz bu sözleriyle yapıtlarını oluştururken de ne denli cesur ve açık sözlü davranabildiğini bir kez daha ortaya koyuyor.
Georg Baselitz, “Köprü Hayaleti’nin
Akşam Yemeği”, 2006, 305x450 cm., © Georg Baselitz). |
Alt üst edilmiş tablolar
Georg Baselitz, 1969 yılından bu yana seçtiği
kompozisyonları baş aşağı resmetmesiyle tanınıyor. Pençeleri yukarıda çizdiği
Almanya’nın amblemi olan kartal resmi yıllardır eski Almanya Başbakanı Gerhard Schroeder’in
duvarında asılı duruyor. Avangard çıkışların nasıl bir kültürün amblemi haline
gelebileceğine güzel bir örnek.
Biçimsel olarak bakıldığı zaman ise bu baş aşağı resimler bir probleme cevap veriyor. Baselitz gençlik döneminde Francis Bacon’un resimlerine hayrandır. Georg Baselitz konu ile ilgili olarak şunları söylüyor: “Baselitz’in çok ilginç biri olduğunu düşünüyordum. Bacon’un hayvan ve insan figürlerinde olduğu gibi resimdeki objeyi deforme etmemem gerektiğine karar verdim. Tablonun altını üste getirmek de bir anlamda bütün görüntüyü karmakarışık yapma etkisi verecekti”. Baselitz gerçekten insanın algılamasını alt üst eden bu çalışmalarıyla dünya sanat tarihinin yaşanan efsanesi haline gelmiş durumda.
Georg Baselitz, “Motiv: Lachender Maler”, 1988, 130x97 cm., (Özel koleksiyon, © Georg Baselitz). |
“Dresden Kadınları”
Galerie Neue Meister ve Staatliche Kunstsammlungen
Dresden tarafından organize edilen 28 Şubat 2010’a kadar gezilebilecek Georg
Baselitz’in “Dresden Kadınları” konulu sergisi ise, tema olarak Berlin
Duvarı’nın yıkılışının 20. yılına gönderme yapıyor. Baselitz’in sanatsal
üretiminde önemli bir yeri bulunan Dresden, Almanya’nın II. Dünya savaşı
belleğini de ortaya koyması açısından önem taşıyor. Baselitz’in bu sergisinin
konseptini anlamak için onun çocukluk yıllarına geri dönmek gerekiyor.
Georg Baselitz, Dresden Kadınları, 1993,
(© Georg Baselitz). |
Baselitz, Saksonya’nın küçük bir kasabası olan Deutschbaselitz’de Hans-Georg Kern ismiyle dünyaya gelir. 1945 Şubat’ında
Georg Baselitz, “Karla”, 1990, 158x67.5x57 cm., (Stuttgart, Sammlung Froehlich, © Georg Baselitz).
Kern ailesi serüvenli uzun yolculuklarına devam eder: “Umduğumuz
gibi olmadı, Amerikalılar bizi serbest bırakmadı, sonra Ruslar geldi ve biz
tekrar geri dönmek zorunda kaldık.” Böylece Baselitz Doğu Almanya’da büyür.
Dini fanatikliğin laik versiyonunun içinde yetişir. Sonuç olarak Lenin-Stalin
savaşı kaybeder, Almanya’da yeni bir hayat kurulur. Baselitz sanat eğitimi alır
ve Kern yerine doğduğu şehrin adından ‘baselitz’ kelimesini soyadı olarak
seçer.
Sergiye dönersek; Baselitz ve eşi bu önemli proje için kavramsal
bir tasarım hazırlamış. Sergi, sanatçının bir dönemini anlatmak yerine belirli
bir temaya odaklanması açısından farklılık yaratıyor. 1989 yılının radikal
duraklarından birine gönderme yapan ve sanatsal kompozisyonları ile dikkat
çeken büyük boyutlu tablolar, Semper Binası’ndaki Gobelinsaal (Tapestry) Hall’a
asılmış. Devasa boyutuyla izleyiciyi kendisine hayran bırakan “
Georg Baselitz, “Grüner Baum”,
1986, 250x300 cm., (Eindhoven, Collection Van Abbemuseum, © Georg Baselitz).
Bu ana galeride sergilenen büyük boyutlu çalışmaların
yanı sıra bitişik salonlarda sanatçının “Dresden’de Akşam Yemeği”, “Köprü
Hayaleti’nin Akşam Yemeği” gibi tablo ve çizimleri yer alıyor. Bu tablolar
sanatçının geleneksel Hıristiyan betimlerinden, Edward Munch ve Die Brücke
grubundan etkileşimini de yansıtıyor. Böylece sanatçının doğduğu kent olan
Dresden “Deutschbaselitz ve Sakson geçmişi ön plana çıkıyor. Sergi için
hazırlanan katalog bugüne kadar Baselitz’in bilinmeyen yönlerini ortaya
koymasıyla da ayrı bir öneme sahip.
Georg Baselitz, “ |
Cologne Güzel Sanatlar Ödülü Georg Baselitz’e veriliyor
2009 yılının Cologne Güzel Sanatlar Ödülü 17 Kasım’da
düzenlenecek bir törenle Georg Baselitz’e veriliyor. Koelnmesse ve
Bındesverband Deutscher Galerien und Editionen tarafından organize edilen
ödülün değeri 10 bin euro. Ödül her yıl, baskı, fotoğraf, seri betimleme ve
grafik üretim teknikleri konusunda sıra dışı başarı yakalayan sanatçıya
veriliyor. Dieter Roth, Thomas Bayrle, Astrid Klein, Sigmar Polke, Thomas
Schütte, Dieter Krieg, Gert ve Uwe Tobias ve Katharina Sieverding daha önce bu
ödüle layık görülen sanatçılar.
18-22 Kasım’da düzenlenecek fuarda sanatçının 1964-1972
yıllarında gerçekleştirdiği baskılarından kırk tanesi, 2006-2008 yılları
arasında yaptığı “Remix” serisinden ahşap kesim ve bakır levha eserleri
sergileniyor. (www.skd.museum).
Not: Bu yazı ilk kez Artam Global Art & Design Dergisi'nin 2. sayısında yayınlanmıştır.